Trafikte yer alan araçlarda, kullanım amaçlarına göre farklı türlerde plakalar bulunmaktadır. Araçların ön ve arka tamponlarına monte edilen plakalar sayı ve harflerden oluşan karakterler içerir. Yetkilillerin gerek duyması halinde araç ve araç sahibiyle ilgili bilgilere ulaşabilmesini sağlar ve yasal olarak zorunludur. Her ülkenin kendine ait plaka standartları vardır.
Bu yazıda, Karayolları Trafik Kanunu gereğince araçlarda bulundurulması zorunlu olan plakaların türleri, renkleri ve anlamları ile ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz.
Plaka çeşitleri nelerdir?
Türkiye’de plakalar kullanım alanı ve renklerine göre farklı kategorilere ayrılıyor. Diplomatik temsilciler, kamu görevlileri, üst düzey devlet yetkilileri ve Cumhurbaşkanlığı başta olmak üzere yetkili kişi ve kurumların farklı renk ve özelliklere sahip plakaları bulunuyor. En çok merak edilen resmi plaka renkleri bu listede yer alıyor.
Resmi araç plaka renkleri
Resmi hizmete tahsis edilmiş ambulans ve itfaiye gibi araçlarda siyah plakaları sık sık görmek mümkün. Siyah zemin üzerine beyaz karakterlerin yazılı olduğu bu tip plakalar bakanlıklar, belediyeler ve bu kurumların müdürlüklerine ait kamu taşıtlarında kullanılıyor. Meslek odası, birlikleri ve federasyonları gibi kamu kurumu niteliği taşıyan kuruluşlara ait araçlarda da siyah plaka yer alabiliyor.
Yeşil plaka
Yeşil plaka yabancı ülkelerin Türkiye’de faaliyet gösteren diplomatik temsilcilikleri tarafından kullanılıyor. Konsolosluk ve büyükelçilik görevlileri tarafından kullanılan yeşil plakalı araçları İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Trabzon başta olmak üzere diplomatik kurumların yer aldığı 11 şehirde görmek mümkün. Yeşil zemin üzerinde beyaz sayı ve harflerin bulunduğu diplomatik plakalarda 4 çeşit orta karakter kullanılıyor.
Yeşil plakalardaki orta karakterler şu anlamlara geliyor:
- CC harfleri konsolos makam aracında,
- CG harfleri diplomatik muafiyete sahip konsolosluk görevlilerinin araçlarında,
- CD harfleri büyükelçi makam aracında,
- CM harfleri ise diplomatik muafiyete sahip büyükelçilik görevlilerinin araçlarında kullanılıyor.
Sarı plaka
Sarı plaka henüz tescil işlemi gerçekleşmemiş araçların trafiğe çıkabilmeleri için kullanılan geçici plakaları temsil ediyor. Karakterlerin sarı zemin üzerine siyah harflerle yazılı olduğu bu plakalarda sol üst köşesinden sağ alt köşesine uzanan beyaz renkli bir şerit bulunuyor. Geçici plakalar 1 hafta, 30 gün veya 1 yıl süreyle verilebiliyor. Sarı plaka üreticilerin prototip ve yol testi yaptığı durumlarda, ithalatçı galeriler geçici olarak trafiğe araç çıkardığında ve satışı yapılacak taşıtların gümrükte muhafaza edilmesi durumunda veriliyor.
Sarı kırmızı plaka
Protokol plakası olarak da adlandırılan kırmızı plakalar üst düzey devlet görevlileri tarafından kullanılıyor. Kırmızı zemin üzerinde sarı renkli karakterlerin bulunduğu bu plakalar cumhurbaşkanı, TBMM başkanı, Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, vali ve bakanların makam araçlarında yer alıyor. Kırmızı plakaların üzerinde yalnızca sayılar bulunuyor. Örneğin, TBMM Başkanı’nın makam aracı plakası 0001 rakamlarından oluşuyor.
Kırmızı beyaz plaka
Kırmızı beyaz plaka rektör, emniyet müdürü ve kaymakam gibi kamu görevlilerinin makam araçlarında kullanılıyor. Beyaz zemin üzerine kırmızı plaka üzerinde il koduyla birlikte harf ve rakamlar yer alıyor.
Mavi plaka
Mavi zemin üzerine beyaz karakterlerin yer aldığı plakalar Emniyet Genel Müdürlüğü’ne bağlı resmi polis araçları tarafından kullanılıyor. İl kodunun ardından A, AA veya AAA harflerinin yer aldığı bu plakaların sonundaki sayılar ise aracı kullanan ekibin bağlı olduğu büro veya şubeyi temsil ediyor.
Özel plaka
Üzerinde şahıs veya şirket ismi yazan bir plaka gördüğünüzde şaşırıyor olabilirsiniz ancak gerekli şartları yerine getirenler bu tip plakalara kolaylıkla sahip olabiliyor. Daha önce alınmamış bir plaka için ilçe emniyet müdürlüğüne başvuru yaptıktan sonra özel plaka vergisini ödeyen herkes bu özellikten faydalanabiliyor.
APP plaka nedir?
Avrupa Press Plaka olarak da bilinen bu uygulama daha büyük ve kalın karakterlerden oluşan yazı stillerinin kullanılmasını içeriyor. Yazı karakterleri büyüdüğü için aralarındaki boşluklar azalarak daha dikkat çekici bir görünüm kazanıyor.
APP plakalar yetkilendirilmiş kurumlar tarafından hazırlanmadığı için mühür ve hologram gibi yasal olduğunu belirten baskılar bulunmuyor, bu nedenle resmi bir nitelik taşımıyor. Sonuç olarak standart dışı nitelikleri nedeniyle APP plaka kullanımı idari para cezasına tabi olabiliyor.
Plaka Yönetmeliği hakkında
Plakaların Yönetmelikte tariflendiği koşullara uygun olarak araca monte edilmiş şekilde kullanılması
- Plaka üzerindeki harf ve rakamların okunmasını engelleyecek şekilde vida, yansıtıcı, boya vb. herhangi bir müdahalede bulunulmuş, onarım yapılmış plakalar,
- Üzerinde bulunması zorunlu olan dalgalı çizgi şeklindeki hologram, TR ve Ayyıldız şeklindeki hologramın bulunmadığı plakalar,
- Plakayı basmaya yetkili kurumun kullandığı karakter ve rakamların, karakter kalıpları dışına çıkarılarak harf ve rakamların kalın boyandığı plakalar,
- Plaka basmaya yetkisi olmayan bir kurum/kişi tarafından yönetmelikte gösterilen şekil ve şartların dışında basılan plakalar,
- Okunamayacak derecede yırtılmış, delik, hasar görmüş, karakterleri silinmiş olan plakalar,
- Üzerine folyo yapıştırılan, şeffaf örtü konulan plakalar
- Araçta okunamayacak şekilde bir yere monte edilen plakalar
- Üzerinde yetkili kurum onay mühürü bulunmayan plakalar
- Plaka üzerinde bulunan harf karakterlerinin yakın alanında, kenarında, üstünde, ortasında vida ve vida deliği olma durumu Ağır Kusur olarak değerlendirilmektedir.
Plaka’nın görünümü ve boyutları
Normal standartlarda dikdörtgen biçiminde alüminyumdan yapılır. Harf ve rakamlar press durumunda en az 1, en çok 3 mm kabartılır ve köşeler 1cm yarıçapla yuvarlatılır. Kenarlar ise 5 mm olur.
Doğru plaka kullanımı nasıl olmalı?
Resmî kurumlarca belirlenmiş standart plaka kurallarına uyarak trafik cezasından kaçınabilir ve araç muayenesini sorunsuz bir şekilde tamamlayabilirsiniz. Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne göre araç plakalarının aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekiyor:
- Plakanın sol bölümünde 4×10 cm mavi zemin üzerine yerleştirilmiş TR rumuzu,
- Herhangi bir yerinde Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu’na bağlı cemiyetlere ait bir mühür,
- Alt bölümde dalgalı şerit hologramı ve orta bölümde ise Ayyıldız hologramı bulunması gerekiyor.
Bu özelliklerin dışında yazı ve sayıların üzerinde veya yakınında vida bulunması muayene sırasında ağır kusur olarak değerlendiriliyor.
Kaynak: Toyota Blog, Tüvtürk, Karayolları Genel Müdürlüğü
Araç Muayene Öncesi Yapılacaklar
Trafik Cezaları
Hasar Sorgulama 5664
ÖTV Nedir, Nasıl Hesaplanır?
Ehliyet Sınıfları Nelerdir?