Güvenli Sürüş Teknikleri

Güvenli sürüş nedir?

Güvenli sürüş kavramı, sürücünün otomobil üzerindeki kabiliyetini değil, bireyin trafikteki davranış kalitesi ve uyumunu ifade etmektedir. Sürücü, kullandığı aracın özelliklerini ve limitlerini bilmeli, kullandığı araçta sürüş hakimiyetini sağlayabilmeli, değişken koşullara sahip trafik ortamında defansif sürüş tekniklerini uygulayabilmelidir. Aracını kurallara, yol ve hava koşullarına uygun, diğer sürücüler için tehlike oluşturmayacak biçimde kullanmalıdır.

İyi bir sürücü olmanın ölçüsü sadece uzun yıllarca araç kullanmış olmak değildir. Güvenli sürücü kavramını tanımlayıcı en önemli değerler; bilgi, kabiliyet ve özellikle de sorumluluk bilincidir. Bir sürücünün iyi bir sürücü olarak tanımlanmasında aracını ne kadar dikkatli, kurallara uygun ve güvenli kullandığı esas alınır.

Defansif sürüş nedir?

Defansif sürüş otomobil kullanmayı bilen ya da otomobil kullanmayı yeni öğrenen kişilerin alabileceği teknik sürüş eğitimine verilen isimdir. Bu eğitimlerde öğrenilen basit bilgi ve teknikler sayesinde birçok kazanın veya riskin üstesinden gelinebilir.

Özellikle otomobil kullanmaya yeni başlayacak olan sürücülerin alacağı defansif sürüş eğitimleri, sürücülerin sürüş yeteneklerini oldukça geliştirmesinde ve önemli kazanımlar edinmesinde önemli rol oynar. Defansif sürüş teknikleri öğrenilerek araç kullanmak, her zaman olası risklere karşı hazırlıklı olmak anlamına gelir. Diğer yandan trafikte bulunan diğer sürücülerin yapacağı hataları bertaraf ederek dolaylı kazaların önüne geçilmesine de büyük yardım eder.

Güvenli sürücü mü, becerikli sürücü mü?

Beceri ve yetenekleri bakımından sürücülüğe çok uygun oldukları halde bir çok kişinin bu açıdan daha zayıf kişilere kıyasla daha tehlikeli sürücüler olduğuna ilişkin pek çok bulgu vardır. Bu kişilerin yetenek ve becerilerine güvenerek daha fazla riskli durumlara girdikleri ve bu risklerden bir kısmının da gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Bunun açıklaması ne olursa olsun, asıl önemli olan şudur ki, yetenek ve beceriler açısından iyi durumda olmak, güvende olmak anlamına gelmemektedir. Oysa araştırmalar, güvenli sürücülük alışkanlığının pek çok eksikliği telafi edebildiğini göstermektedir.

Trafik kural ihlalleri

Türkiye’de, ne yazık ki, yılda ortalama 130 bin trafik kazası meydana gelmektedir. Bu kazaların bir çoğu en temel trafik kurallarını ihlal etmek ve dikkatsizlik sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Yol güvenliğini sağlamak için en basit trafik kuralına bile atlamadan, harfiyen uyulmalıdır.

En sık ihlal edilen trafik kuralları şu şekilde sıralanabilir:

• Emniyet kemeri takmamak.
• Alkollü olarak araç kullanmak.
• Yaya geçitlerinde yayaların geçiş önceliği hakkını gasp etmek.
• Kırmızı ışıkta geçmek veya trafik işaretleri uymamak.
• Aşırı hız yapmak ve hız limitlerine uymamak.
• Hatalı sollama.
• Sinyal vermeden dönüş veya şerit değiştirme.
• Seyir esnasında cep telefonu ile konuşmak.
• Geçiş önceliği kurallarına uymamak.
• Öndeki aracı yakın takip, takip mesafesine uymamak.
• Virajlara olması gerekenden daha hızlı girmek.

Güvenli sürüş teknikleri nelerdir?

• Trafik işaret ve levhalarına dikkat edin, tüm trafik kurallarına uyun.
• Aracınızı kullanmaya başlamadan önce, araçta bulunan herkesin emniyet kemerlerini taktığından emin olun, güvenli bir sürüşün vazgeçilmez unsuru olan emniyet kemerleri takılmadan hareket etmemeyi bir alışkanlık haline getirin.
• Şehir içi, şehir dışı ve otoyol hız limitlerine, trafik işaret levhalarındaki hız sınırlarına uyun. Hava şartları ve yolun koşullarını göz önünde bulundurarak hızınızı ayarlayın.
• Araç kullanırken yola her an bir yaya veya hayvan çıkabilir. Yüklü araçlardan eşya veya malzeme düşebilir, rüzgar etkisi ile aracınıza bir şey çarpabilir. Yoldayken en büyük yardımcımız aynalarımız olacaktır. Bunun yanında teknolojinin hayatımıza girmesiyle kullanılmaya başlayan uyarı sistemleri de faydalı olacaktır. Trafikte karşınıza çıkabilecek her tür tehlikeye karşı vereceğiniz tepkiler konusunda hazırlıklı ve dikkatli olun.
• Aracınızın lastikleri ve fren sistemi ile ilgili bakım ve kontrolleri ihmal etmeyin. Aracınızın donanım özelliklerini, sahip olduğu sürüş destek sistemlerini ve ani frenlerde verdiği tepkileri öğrenin.
• Diğer araçlar ile aranızda her zaman güvenli bir mesafe olmalıdır. Ayrıca yanal olarak da belli bir uzaklık korunmalıdır. Önünüzdeki aracın aniden fren yapabileceğini ya da yanınızda olan bir aracın fazla yaklaştığında tehlike yaratabileceğini unutmayın. Güvenli sürüş için ani frenleme durumunda ihtiyaç duyabileceğiniz mesafeyi koruyun. Takip mesafesini belirlerken hızınızın yarısını baz alabilirsiniz. Örneğin 90 km hızla gidiyorsanız önünüzdeki araçla mesafeniz 45 m olmalıdır. 90 km/saat hızla giden bir araç, ortalama saniyede 25 m yol alır. İki saniyede 50 m yol aldığına göre mesafenizi bu şekilde belirleyebilirsiniz.
• Kar lastiğiniz olduğunda bile, aracınızın durması için, kuru hava şartlarına kıyasla daha fazla mesafe gerekebilir. Güvenli sürüşün temel kuralı, karda veya buzda, kuru bir yoldan üç kat daha fazla fren mesafesi bırakmaktır.
• Otomobil kullanırken yola konsantre olun. Yorulduğunuzda, dikkatiniz dağıldığında veya görüş kaliteniz düştüğünde güvenli bir yerde mola verin. Gece yapılan yolculuklar ekstra dikkat gerektirmektedir. Gece görüşü azaldığı için öncelikle hızını %20 düşürmelisiniz. Arkadaki aracının ışıklarının gözünüzü almasını engellemek için dikiz aynanızın karartmalı olmasına özen göstermelisiniz. Uzun yolculuklarda ise 3 saatte bir 15 dakika mola vermeniz faydalı olacaktır. Uykunuz gelirse mola süresini uzatabilir hatta araç içinde birkaç saat uyuyabilirsiniz.
• Şerit değiştirmelerde ve sollamalarda, aynanızı kontrol edin ve her zaman sinyal verin.
• Sürüş esnasında cep telefonu ile konuşmayın. Aracınızda bulunan klima, müzik sistemi v.b. aksesuarların kontrolleri sürüş esnasında hakimiyetinizi ve sürüş güvenliğini olumsuz etkilememelidir.
• Araç içinde müziğin sesini çok yüksek seviyelerde açmayın, hem çevreyi rahatsız edebileceği hem de dış ortamdan gelebilecek etkilere karşı duyarlılığınızı azaltarak, vereceğiniz tepkileri zayıflatabilir. Doğru otomobil kullanımı yola dikkatle odaklanmanız ile gerçekleşir.
• Sürüş esnasında karşılaşabileceğiniz olumsuzluklar sadece hava ve yol koşullarından veya kullandığınız araçtan kaynaklı olmayabilir, bazen diğer sürücülerin dikkatsizliği de olumsuz durumlara neden olabilir. Böyle durumlarda öfkelenmek yerine soğukkanlı ve sakin bir biçimde hareket etmelisiniz.
• Gizli buzlanmaya dikkat edin. Unutmayın, bir yol kaygan görünüyorsa, muhtemelen gerçekten öyledir. Güvenli sürüş için yavaş gidin ve gizli buz olabilecek yerlerden, direksiyonu hafifçe çevirerek veya frene yavaşça basarak geçin.
• Araç sollamaya başlamadan önce, sola sinyal vermeye başlamalısınız, bu sayede etrafınızda bulunan araçlar sizin sollama yapacağınızdan haberdar olabilir. Sollama yaparak geçeceğiniz aracı, dikiz aynanızda görene kadar geçiş şeridinde ilerlemeli ve sağa sinyal vererek sağ şeride geçişi güvenli olarak tamamlamalısınız.
• Doğru zamanda ve uygun bir pozisyonda frenleme yapmak istiyorsanız manuel araçlar için fren ile debriyaja aynı anda basmanız gerekiyor. Bu şekilde frene bastığınız zaman motor devre dışı kalır ve aracı ileri götürme hızı yavaşlar. Otomatik vitesli araçlarda ise frene basmanız yeterli olacaktır.
• Virajlar söz konusu olduğunda, yol koşulları ve otomobilin hızı en önemli iki değişkendir. Temel bir güvenli sürüş tekniği olarak viraja girmeden önce hız düşürülerek yavaşlamalı ve virajdan çıkarken ideal hıza ulaşılmalıdır. Virajlı yollarda hız dışında dikkat edilmesi gereken diğer bir konu da yol koşullarıdır. Kaygan zemine sahip yollarda, virajlarda çok daha yavaş ve kontrollü olarak otomobil kullanılması doğru olacaktır.
• Patinaj durumunda, özellikle viraj dönüşlerinde yaşanan kayma ve patinajı kontrol altına almak için fren ve gaza basmaktan kaçınmalısınız. Frene bastığınızda tekerlekler kilitlenerek kayma şiddeti artarken, gaza bastığınızda ise tekerlekler daha hızlı dönerek patinaj seviyesi artıyor. Savrulmayı önleyebilmek ve yol tutuşunu tekrar kazanmak için kendinize zaman tanımanız gerekiyor. Bunu yaparken yavaşlamak için fren pedalının sonuna kadar basmak yerine ayağınızı gazdan çekerek yavaşlamayı deneyebilirsiniz. Direksiyon kontrolü kaygan yol koşullarında patinajla başa çıkmada hayati bir role sahip. Aracın farklı yönlere gitmemesi için yol tutuşu sağlanana dek direksiyonun düz tutulması gerekiyor.
• Trafikte araç kullanırken ne kendi limitlerinizi ne de kullandığınız aracın limitlerini zorlamayın.
• Suda kızaklama herkes için korkutucu bir durumdur. Yol üzerinde lastiklerin tahliye edebileceğinden daha fazla miktarda su bulunduğunda, kızaklama gerçekleşir. Su, lastiğin altına doğru itilerek lastiği yol yüzeyinden ayıran ince bir film oluşturur ve lastiğin çekiş gücünü kaybetmesine neden olur. Bunun sonucunda direksiyon yönlendirmesi ve fren yapma kabiliyeti ortadan kalkar. Özellikle geniş (daha fazla miktarda suyu dışarıya doğru itmeleri gerekir) ve dişleri yıpranmış lastikler suda kızaklama görülmesi en olası lastiklerdir. Az miktarda diş kaldığında oluklar suyla dolar ve lastik suyu tahliye edemez. Aynı durum lastik basıncının doğru olmadığı durumlarda da meydana gelir.
• Aniden suda kızaklama etkisiyle karşı karşıya kaldığınızda ne yapmalısınız? Ayağınızı gazdan çekin ama frene basmayın. Direksiyonu çevirmekten kaçının ve otomobiliniz manuel vitesli ise debriyaja basın. Lastiklerin yeniden yolla temas ettiğini hissedinceye kadar bekleyin.
• Araç kullanırken aceleci davranmak kaza yapmanıza neden olabilir. Özellikle görüş mesafesinin daraldığı sisli havalarda ve kar ve buzun hakim olduğu günlerde araç acele etmeden kullanmalısınız.
• Önden kayma (understeer) durumunda, hız limitlerinin çok üzerine çıkılmadıysa birkaç teknikle durum toparlanabilir. Bu esnada dikkat edilecek en temel şey aracın hakimiyetini tamamen ortadan kaldıracak ani hareketlerden kaçınmak olacaktır. Ayak gazdan hafif şekilde çekilmeli, arkadan çekişli araçlarda çok hafif gaza dokunarak çekiş sağlanmalıdır. Her türlü panik ve ani hareketin olumsuz sonuçlar doğurabileceği unutulmamalı, kayma sırasında ani fren, gaz ve direksiyon hareketlerinden kaçınılmalıdır.
• Araç kullanırken aceleci davranmak kaza yapmanıza neden olabilir. Özellikle görüş mesafesinin daraldığı sisli havalarda ve kar ve buzun hakim olduğu günlerde araç acele etmeden kullanmalısınız.
• İnsanlara ve çevreye saygılı otomobil kullanın.

Güvenlik ve konforu bir arada sunan otomobiller sürücülerin gözünde hep bir adım önde olmuştur. Özellikle teknolojinin sunduğu yenilikleri araçlara iyi bir şekilde adapte eden üreticiler son yıllarda sürücüler tarafından öncelikli olarak tercih edilir hale gelmiştir. Sürücü destek sistemlerinin önemli bir kısmı, sürücü ve yolcuların güvenliğini sağlayan yardımcı güvenli sürüş uygulamalarıdır. Bu teknolojiler arasında en fazla dikkat çekenlerden birisi de şerit takip sistemidir.

Şerit takip sistemi nasıl çalışır?

Şerit takip sistemi, aracın belirli noktalarında yer alan kameralardan aldığı verileri bilgisayarın beynine göndererek yoldaki şerit çizgilerini algılatan ve aracın bu çizgilerin içinde kalmasını sağlayan bir sistemdir. Genelde araçların iç dikiz aynasında veya ön camında bulunan kamera aracılığıyla çalışan şerit takip asistanı, yol üzerindeki şeritleri algılar. Şayet araç yol çizgilerinin içerisinde kalmak yerine çizgilerden dışarı çıkmaya başlarsa şerit takip sistemi devreye girerek sesli olarak veya direksiyonu titreterek sürücüyü uyarır. Günümüzde bazı araçlarda araç şeridin dışına çıktığı anda aracı şeridin içerisinde yeniden sokan gelişmiş takip sistemleri de vardır.

Şerit takip sistemi gibi teknolojiler her ne kadar güvenliği artırıcı yönde olsa da otomobil kullanırken dikkati asla elden bırakmamak gerekir.

İleri sürüş teknikleri nelerdir?

Araba kullanmak normal şartlar altında hızlanma, yavaşlama ve dönüş yapma eylemleri üzerine kurulu bir deneyim olsa da trafiğe çıkıldığında farklı dinamikler devreye giriyor. Diğer sürücülerin davranışları, kötü hava ve yol koşulları başta olmak üzere birbirinden bağımsız süreçleri idare etmek için ileri sürüş tekniklerine hakim olmak gerekiyor.

İleri sürüş teknikleri her türlü koşulda maksimum sürüş güvenliğini sağlamak için uygulanan yöntemleri ifade ediyor. Viraja girildiğinde verilmesi gereken tepki, engellerden kaçabilme yetisi ve araç güvenlik sistemlerinin deneyimlenmesi gibi aksiyonları içeriyor. Uzmanların trafiğe kapalı alanlarda verdikleri eğitimlerle öğrenilen ileri sürüş teknikleri, sürüş esnasında karşılaşılması muhtemel tehlikelere karşı hazırlık ve reflekslerin geliştirilmesi amacı taşıyor.

Araba Nasıl Yıkanır?
Lastik Nasıl Saklanır?
Araba Park Etme Teknikleri
Araçta Değişen Parça ve Boya Nasıl Anlaşılır?
Araç Bakımında Neler Değişir?