Pek çok farklı koşulda uyum içinde çalışması gereken mekanizmalarıyla otomobiller belli sürelerde bakıma ve bazı parçalarının da yenilenmesine ihtiyaç duyarlar. Bu sayede çalışma kabiliyetlerinin sürekliliği sağlanırken, kullanım ömürleri de uzar. Bu yazıda, araçların periyodik bakım ve kontrol işlemleriyle ilgili temel konulara, dikkat edilmesi gereken hususlara ve sürücüler için faydalı olabileceğini düşündüğümüz bazı önerilere yer verdik.
Arabaların Yaz Bakımı
Yaz ayları ile birlikte hava koşulları da değişmeye başlıyor. Bu nedenle yaz aylarında araçlarımız için bazı temel bakım işlemlerinin yapılması gerekiyor. Öncelikle periyodik bakım zamanı gelen otomobiller için araç üreticisinin belirttiği bakım paketleri, zamanında ve eksiksiz olarak uygulanmalıdır. Bunun dışında mevsim koşullarının değişmesi sonucunda, gece-gündüz hava sıcaklığı ortalaması +7 derece üzerindeki sıcaklıklarda yaz lastikleri tercih edilmelidir. Kış lastikleri ise bir sonraki kışa kadar doğru koşullarda saklanmalıdır. Otomobilin motor yağı, fren hidrolik yağı ve motor soğutma sıvısı seviyeleri kontrol edilmelidir. Bunların dışında, yaz aylarında araba bakımı çerçevesinde, kapsamlı bir iç ve dış temizliği gerçekleştirilmedir.
Arabanızın bakım ve kontrolleri ile ilgili bilmeniz gereken temel konular ile aracınızın ideal performansta sorunsuz çalışmasına katkı sağlayabilecek pratik bakım önerilerimizi bu yazıda bulabilirsiniz.
Periyodik Araç Bakımı
Otomobiller diğer tüm mekanik sistemler gibi belli periyotlarda bakıma ihtiyaç duyarlar. Araçların bakımı konusunda, ne kadar km. yol yapıldığı kadar zamana bağlı faktörler, kullanım biçimi ve çevresel etkiler de önemlidir. Aracınız bir yıl süresince hiç hareket etmese bile bazı bileşenlerin zamana bağlı fiziksel-kimyasal değişimleri ve gerekli özellikleri yitirmeleri nedeniyle değiştirilmeleri gerektirir.
Periyodik servis zamanını atlamayın. Aracınızın kullanım kılavuzundan kontrol edin veya servis yetkilisinden araç bakım işlemlerinizin ne zaman olduğunu öğrenin. Bakım aracınızın verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için; zamana, kullanıma, mevsimsel koşullara veya yapılan kilometreye bağlı olarak bazı parçaların ve malzemelerin yenilenmesi, gerekli ayarlamaların ve kontrollerin yapılması işlemlerini kapsar. Aracınızın periyodik bakımını yetkili servislerde gerçekleştirmeniz, sadece orijinal parça ve uzmanlığı garanti etmez, aynı zamanda servis geçmişinizi güncel tutar. Böylece aracınızın satış değeri artar, yetkili servislerde zamanında yapılan bakımlar alıcılar için önemli bir tercih sebebidir.
Araç Bakımı Kaç Km’de Yapılır?
Aracın motor yağı, fren hidroliği, benzin filtresi, triger seti gibi yapılan km. dışında zamana da bağlı olarak eskiyen ve özelliğini yitiren malzemeler periyodik bakım kapsamında otomobil servislerinde kontrol edilerek gerekli değişim ve bakımlar uygulanır. Otomobili oluşturan parçalarda gerçekleşen yıpranma, yol koşulları ve dış ortam özellikleri nedeniyle değişiklik gösterir. Aşırı tozlu ortamlarda hava filtrelerinin çabuk eskimesi, sürekli çukurlar ve tümsekler bulunan yollarda yapılan sürüşler sonrasında otomobilin denge parçalarında oluşan deformasyonlar örnek olarak gösterilebilir.
Her aracın kendi özellikleri doğrultusunda, üreticinin belirttiği bakım süreleri ve bakım kapsamında yapılması gereken işlemler değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte genel olarak kabul edilen tavsiye; benzinli araçlar için 15.000 km, dizel araçlar için ise 10.000 km’dir.
Periyodik bakımların dışında, mevsimsel değişimlerin otomobil üzerinde yarattığı etkiler nedeniyle yaz ve kış dönemlerinde bazı ek bakım ve kontrollerin yapılması gerekebilir. Ayrıca otomobilin bakım ve kontrollerinin doğru ve zamanında yapılması performansı olduğu kadar yakıt tüketimini de etkiler.
Periyodik Araç Bakımı Neleri Kapsar?
Araçların periyodik bakım ve kontrol işlemleri genel olarak; motor yağı ve yağ filtresi değişimi, klima bakımı ve polen filtresinin değişimi, motor soğutma sıvılarının kontrolü, frenleme sisteminin kontrolü, akü kontrolü, lastik basınçlarının kontrolü ve ayarlanması, egzoz sisteminin kontrolü, silecek suyunun tamamlanması, sileceklerin kontrolü, far ve aydınlatma sisteminin bakım ve kontrollerini kapsar.
Mevsim Şartlarına Göre Araçların Bakım ve Kontrolleri
Klima (Air Conditioning)
Yaz aylarında kış aylarına göre çok daha fazla ihtiyaç duyulacağından klima kontrolü ve klima polen filtresinin gerekiyorsa değişimi yapılmalıdır.
Motor Soğutma Sistemi
Soğutma sistemi otomobillerin çalışmasında son derece önemlidir. Yüksek sıcaklıklarda çalışan motorun satabil olabilmesi sistemin yeterli soğutulabilmesi ile mümkündür. Radyatör, fan, sensörler ve iletim hortumları gibi parçalardan oluşan soğutma sisteminin sağlıklı çalışmaması yaz mevsiminde motorun hararet yapmasına neden olur. Soğutma sıvısının seviyesi, durumu ve konsantrasyonunu kontrol edilmelidir, eksilmişse yeterli ilave yapılmalıdır.
Aracın hararet yapması veya motor henüz sıcakken, tamamen soğumadan radyatör kapağının açılması son derece tehlikelidir. Soğutma sistemi ile ilgili göstergeler izlenmelidir. Otomobilin hararet yapması durumunda sürücünün yola devam etmesi motor parçaları üzerinde kalıcı hasara neden olabilir. Radyatör sistemindeki suyun donmaması için antifiriz kullanılmalıdır. Soğutma sistemini korozyona karşı korumak için yaz-kış kullanılması gereken antifriz, kışın soğutma sisteminin donmasını önler.
Motor Yağı
Motor yağı otomobilin periyodik bakımlarında değiştirilir. Motor yağının özelliğini yitirmesi hem zamana hem de yapılan km. bağlıdır. Bu nedenle araç modeline göre belli bir km. sınırı (örneğin 15.000 km.) veya değişim periyodu (örneğin bir yıl) tamamlandığında aracın motor yağı değiştirilme zamanı gelmiştir. Bunların yanında mekanik sistemde oluşabilecek arızalar nedeniyle motor yağı eksilebilir. Motor yağının seviyesi sınır değerin altına indiğinde aracın çalışmaya devam etmesi, motor ve ilgili parçalar üzerinde kalıcı hasar yaratabilir.
Motor yağı seviyesi, motor yağı ölçme çubuğundaki iki çizgi arasında olmalıdır. Motor yağı kontrolü, düz bir zeminde araç soğukken yapılmalıdır. Bu şekilde mevcuttaki yağ süzülerek daha doğru değer verecektir.
Motor Performansı
Hava ve yakıt filtrelerinin yıpranmış, tıkalı ve özelliklerini yitirmiş olmaları motor performansına ve yakıt sarfiyatına doğrudan etki eder. Hava filtresinin tıkanması hava/yakıt karışım oranında yakıtın artmasına neden olur. Otomobilinizin periyodik bakımı sırasında hava filtresi değiştirilir, buna karşın aracınızın tozlu koşullara uzun süre maruz kalması hava filtresinin daha sık değiştirilmesini gerektirir. Motor çalışması ile ilgili rölanti düzensizliği, ani güç değişimleri, sarsıntılı çalışma gibi sorunlar otomobil servislerinde uzman teknik personel tarafından incelenmelidir. Kış aylarında özellikle dizel motorların henüz yeteri çalışma sıcaklığına kavuşmadan aniden yüksek devirlerde çalıştırılmaması gerekir.
Cam Silecekleri ve Silecek Suyu
Zorlu kış şartlarında veya yazın sıcak ortamında sertleşen ve yıpranan sileceklerin performansı düşer, daha sesli çalışır ve sürücüye rahatsızlık vererek dikkatini dağıtabilir. Otomobil camı üzerinde yeterli temizliği sağlayamaz. Eskiyen cam sileceklerinin değiştirilmesi sürüş konforunu ve güvenliğini arttırır. Hava ve yol şartlarına göre cam suyuna ihtiyaç duyabiliriz bu nedenle sık olarak silecek suyu haznesinin doluluğu kontrol edilmelidir. Silecek fıskiyelerinin tıkalı olması, hortumlarda veya bağlantılarında olabilecek sorunlar sistemin sağlıklı çalışmamasına neden olur.
Otomobil Lastikleri
Lastikler yapılan yol, yol şartları, araç kullanım alışkanlığı ve zamana bağlı olarak yıpranırlar. Eskiyen lastikler değiştirilmelidir. Yedek lastiğin kontrol edilmesi, iyi ve hazır durumda olması sağlanmalıdır. Otomobilin yola tutunmasını sağlayan lastiklerin ideal diş derinliğinin 3 mm olması gerekir. Lastik değişim tarihi yakınsa, değişimin seyahat öncesinde yapılmasında fayda vardır. Her lastik değişiminde balans ayarlarının kontrol edilmesi gerekir.
Otomobil Lastik Basınçları
Lastik basınçları ayda bir kontrol edilmeli ve lastik ebadına göre doğru basınç uygulanmalıdır. 8.000-10.000 km’ de bir ön lastikler arkaya, arkadakiler öne takılarak lastiklerin yıpranması dengelenebilir.
Yaz Lastiği – Kış Lastiği
Aracın yol üzerinde hareket eden parçası olarak lastikler mevsim şartlarına göre seçilmeli ve kullanılmalı. Otomobil lastikleri yaz ve kış lastikleri olarak farklı üretilirler. Kış lastiklerinin -40 dereceye varan soğukta işe yaramasını sağlayan sertleşmesini önleyen özel bileşimleri olmaktadır. Yaz lastikleri sıcak hava şartlarına göre daha sert hamurlu bir yapıdayken, kış lastikleri hem daha yumuşak bir hamura, hem de karlı ve buzlu yollarda tutunmayı artırıcı kılcal desenlere sahiptir. Bu nedenle yaz lastikleri gece-gündüz hava sıcaklığı ortalaması +7 derece üzerindeki sıcaklıklarda tercih edilmeli, kış lastikleri ise gece-gündüz hava sıcaklığı ortalaması +7 derece altında kullanılmalıdır.
Kriko
Arabanızda bulunan krikonun çalışır durumda olduğundan emin olun.
Fren Sistemi
Aracınızın frenleri ile ilgili fren hidroliği ve fren diskleri periyodik bakım sırasında kontrol edilir. Bunun yanında frenlem e ile ilgili sorunlar mekanik olabildiği gibi ABS, ESP gibi sistemlerde oluşabilecek arızalardan dolayı elektromekanik de olabilir. Yüksek basınç ve güç altında çalışan fren sisteminde görülen olumsuzluklar uzman servislerde kontrol edilmelidir.
Akü Kontrolleri
Akü ile ilgili kontroller periyodik araç kontrolünde yapılır. Buna karşın akü bağlantılarının zaman zaman kontrol edilmesinde fayda vardır. Motor ilk çalışmada akünün zayıf olmaması çok önemlidir.
Farlar ve Sinyaller
Günümüzde otomobil farlarında ve sinyallerde LED, Xenon, Bi-Xenon ve klasik far ampulleri gibi farklı aydınlatma teknolojileri kullanılmaktadır. Far ayarı doğru yapılmalıdır. Aracın yüklü veya yüksüz olmasına göre farlar tekrar ayarlanmalıdır. Farlar diğer sürücüleri rahatsız etmeyecek biçimde olmalı, sisli havalar dışında kesinlikle sis farları kullanılmamalıdır.
Süspansiyon
Otomobilin yolda stabil olarak gidebilmesi, yol tutuşu ve dengesi ile ilgili süspansiyon mekanizmasının sağlıklı çalışması gereklidir. Bu mekanizma, kullanım ve yol şartlarının da etkisiyle zamanla aşınabilen ve eskiyen parçalar içerir. Tabla burç lastikleri, z-rot bunlar arasında gösterilebilir.
Acil Durum Ekipmanı
Araçta ilk yardım çantası, kriko ve yedek lastiğin yanında bir bidon su, bir eldiven, reflektif bir yelek ve el feneri bulunmasında da fayda vardır.
Otomobilin İç ve Dış Bakımı
Otomobillerin iç bakım ve temizliği hem sağlık hem de aracın iç ortamında bulunan parçaların ömrünün uzaması yönünden önemlidir. Otomobillerin içinde polyester, plastik ve metal malzemelerden üretilmiş parçalar bulunmaktadır. Otomobilin içinde bulunan bu parçaların periyodik olarak bakımı, sağlıklı olacağı gibi otomobilin iç ortamında bulunan parçaların ömrünü uzatacak, temiz bir görünüm sağlayacaktır.
Yıkama aracınızın iyi görünmesini sağlar ve aynı zamanda otomobilin dış yüzey boyasını korumanın iyi bir yoludur. Arabanızı kendiniz yıkamayı tercih ederseniz, el sabunu, bulaşık deterjanı veya cam temizleyici gibi ev temizlik maddelerini kullanmayın, özel olarak arabalar için tasarlanmış bir ürün tercih edin.
Otomobil dış bakımı konusunda; temizlik, pasta cila, boya koruma gibi işlemler ile otomobil üzerindeki boyanın dış etkenlerden olabildiğince korunması, parlaklığının ve görünümünün uzun süre muhafaza edilebilmesi amaçlanmaktadır. Otomobillerin gerek dış bakımı gerekse iç bakımı uzman kişilerce doğru yöntem ve uygun malzemeler ile gerçekleştirilmelidir. Aksi halde otomobilin yüzeyinde ve parçalarında geri döndürülemez hasarlar meydana gelebilir.
Günlük, Haftalık ve Aylık Yapabileceğiniz Araç Bakım ve Kontrolleri
Arabanızın periyodik bakımı ve mevsimsel kontrolleri dışında, sorunsuz çalışması ve uzun ömürlü olması için günlük, haftalık ve aylık olarak yapabileceğiniz bakım ve kontroller de oldukça önem taşımaktadır.
Aracınız ile ilgili yapabileceğiniz günlük kontroller, sürüş güvenliğini arttıracağı gibi aracınızın kullanım ömrünü de uzatacaktır. Aracınıza binmeden önce lastiklerinizin durumunu, lastiklerin veya aracın etrafında yağ vb. akıntı izlerinin olup olmadığını göz ile kontrol edebilirsiniz. Aracınızı çalıştırdıktan sonra ise ikaz lambalarının kontrolü, aynaların açılarının ve temiz olup olmadıklarının kontrolü ve farların kontrolünü yapmakta yarar bulunmaktadır.
Haftalık araç bakımı ile motor yağı kontrolü. yağ seviyesinin çubukta belirtilen aralıkta olup olmadığına bakılmalıdır. Hidrolik yağı kontrolü, diğer sıvı seviyelerinin kontrolü. radyatör, silecek suyu vb. kontrollerin haftalık olarak yapılması aracınızın sorunsuz çalışması için faydalı olacaktır.
Aylık olarak yapabileceğiniz araç bakımında ise lastiklerin diş derinliği kontrolü, aracın iç ve dış temizliğinin yapılması, kaporta çiziklerinin kontrolü, emniyet kemeri ve silecek lastiklerinin kontrolü ve temizlenmesi, jantların tozdan arındırılması ve akünün kontrolünü yapılmalıdır.
Detaylı ve en doğru bilgileri aracınızın yetkili servislerinden edinebilirsiniz.
Araç Bakımında Neler Değişir?
Araç Muayene Öncesi Yapılacaklar
Yakıt Tüketimini Azaltma
Otomobil Lastikleri Ne Zaman Değiştirilmeli?
Araçta Doğru Klima Kullanımı