WLTP yani ‘Hafif Taşıtlar için Dünya Genelinde Uyumlu Test Prosedürü’ araçların yakıt tüketimi verileri ile karbon salınım düzeylerini inceleyen bir test sürecini ifade etmektedir.. WLTP ile aracınıza belirli bir standart üzerinden değer verilirken, aracınızın dinamik bir sürüş profiline sahip olması hedefleniyor.
WLTP nedir?
WLTP; ‘Worldwide Harmonized Light-Duty Vehicles Test Procedure’ ifadesinin kısaltmasıdır. Yani ‘Hafif Taşıtlar için Dünya Genelinde Uyumlu Test Prosedürü’ anlamına gelen bu ifade, yakıt tüketimi konusunda daha gerçekçi verilerin toplanmasını sağlayan bir prosedür. WLTP özetle, otomobil ve hafif ticari araçların yakıt tüketimi, emisyon ve elektrikli araç menzilinin ölçümünde kullanılan bilimsel bir test yöntemi olarak da ifade edilebilir. Bu prosedür, araç üreticilerinin tüketim ve emisyon verilerini standartlaştırmayı amaçlamaktadır. Bu sayede araçlar için daha gerçekçi ve karşılaştırılabilir sonuçlar elde edilebilmektedir.
WLTP, NEDC yani ‘Avrupa Yeni Sürüş Döngüsü (New European Driving Cycle)’ adlı eski test prosedürünün yerine geçmiştir. NEDC’nin 1980’lerde geliştirilmiş olması bugün için kullanılan teknolojileri ve sürüş koşullarını yeterince yansıtamamasına neden oldu. Bu nedenle, daha doğru ve güncel veriler elde etmek için WLTP geliştirildi. Daha ayrıntılı bir açıklama için NEDC nedir sorusuna yanıt vermek gerekir.
NEDC uygulandığı döneme göre araçlarda yalnızca iki aşamalı, şehir içi ve şehir dışı test sürüşleri gerçekleştirerek bir değerlendirme yapan sürüş döngüsünü ifade eder. WLTP ise bu test sürüş süreçlerini dört dinamik aşamada gerçekleştiren bir prosedürdür. Eski test olarak da bilinen NEDC’nin ardından WLTP, 1 Eylül 2017 tarihi itibariyle devreye girmiştir. Böylece NEDC’nin laboratuvar koşullarında test ettiği tüketim koşulları, 2017’de WLTP’nin devreye girmesi ile gerçekçi testlere dönüşmüştür.
WLTP yaklaşımının en önemli amaçlarından biri de benzin, dizel, CNG (Sıkıştırılmış Doğal Gaz) ve elektrik kullanan çeşitli motor sistemlerinin egzoz emisyonlarını ve enerji tüketimlerini ortaya çıkaracak, dünya çapında standartlaştırılmış bir test prosedürü sağlamaktır. WLTP test prosedürü doğru bir şekilde takip edildiği sürece bu yeni prosedüre tabi tutulan ve aynı özellikleri taşıyan tüm araçların dünya genelinde aynı test sonuçlarını sağlanması beklenir.
WLTP standartları nedir?
Otomobil ve hafif ticari araçların yakıt tüketimi, emisyon ve menzil ölçümlerini gerçekleştirmek için kullanılan belirli kuralları ve yönergeleri içeren WLTP’nin bu prosedür içinde bazı temel standartları bulunur. Bunlar şu şekilde listelenebilir:
- Test Sürüş Döngüsü: WLTP testi, farklı sürüş senaryolarını temsil etmek için dört ana sürüş döngüsünden oluşur. Bunlar şehir içi, şehirlerarası, banliyö ve yüksek hızlı yolların simülasyonunu içerir.
- Sürüş Koşulları: WLTP testinde, araçlar farklı hızlarda, farklı yük durumlarında ve değişken hava koşullarında test edilir. Testler, aracın maksimum hızına, hızlanma ve yavaşlama sürelerine, dur-kalk döngülerine ve motorun farklı yük altındaki performansına dayalı olarak yapılır.
- Ek Donanım: WLTP testlerinde, araçların ek donanımları (örneğin, klima, ısıtma, radyo) da dikkate alınır. Bu, gerçek sürüş koşullarını daha iyi yansıtmak ve tüketim/emisyon değerlerinin daha doğru bir şekilde ölçülmesini sağlamak amacıyla yapılır.
- Araç Ağırlığı: WLTP testinde, aracın standart donanım ve ek donanımlarla birlikte toplam ağırlığı dikkate alınır. Bu, aracın yakıt tüketimi ve egzoz emisyon değerlerini etkileyen bir faktördür.
- Araç Lastikleri: WLTP testi, araçların standart veya isteğe bağlı lastikleri kullanmasını gerektirir. Lastik özellikleri tüketim/emisyon değerlerini etkileyen bir faktör olduğu için bu prosedür içine dahil edilmiştir.
- Test Süresi: WLTP testi, daha kapsamlı ve gerçekçi sonuçlar elde etmek için NEDC’ye kıyasla daha uzun bir sürede gerçekleştirilir. Test süresi, aracın özelliklerine bağlı olarak değişebilir.
- Emisyon Ölçümleri: WLTP testinde, araçların karbondioksit (CO2), azot oksitler (NOx), partikül madde (PM) ve diğer zararlı emisyonlar gibi çeşitli emisyonları ölçülür. Bu, aracın çevresel etkilerini daha doğru bir şekilde değerlendirmeyi sağlar.
Araç emisyonları nelerdir?
Araçların egzoz gazlarının atmosfere yaydığı kirletici maddeler, egzoz emisyon nedir sorusunun yanıtı olabilir. Bilinen en yaygın araç emisyonları ise şu şekilde belirtilebilir:
- Karbondioksit: Fosil yakıtların yanması sonucu oluşan bir sera gazıdır. Karbondioksit emisyonları, araçların yakıt tüketimi ve motor verimliliği ile doğrudan ilişkilidir.
- Azot Oksitler: Azot oksit emisyonları, araçların yanma sürecindeki yüksek sıcaklıklardan kaynaklanır. Bu emisyonlar, atmosferde ozon oluşumuna neden olarak hava kalitesini olumsuz etkiler.
- Partikül Madde: Partikül madde, araçların egzozundan yayılan küçük katı ve sıvı parçacıklardır. Bunlar genellikle yanma ürünlerinden kaynaklanır ve solunum yoluyla insan sağlığını etkileyebilir.
- Hidrokarbonlar: Hidrokarbon emisyonları, yanmamış yakıt ve yanma sürecindeki yan ürünlerden kaynaklanır. Bu emisyonlar da ozon oluşumuna neden olur ve hava kalitesini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca bazı hidrokarbonlar kanserojen etkiye sahip olabilir.
- Kükürt Dioksit: Kükürt dioksit emisyonları, araçlarda kullanılan yakıtlardaki kükürtün yanması sonucu ortaya çıkar.
WLTP testlerinin uygulanması sürecinde tüm bu emisyonların ölçümleri yapılarak aracınızın çevreye verdiği etkinin de değerlendirilmesi amaçlanır.
WLTP hakkında bilinmesi gerekenler
WLTP, bir otomobilin yakıt tüketimini ve emisyonlarını hesaplamak için çok daha doğru bir test sürecini ifade eder. WLTP ile laboratuvar ölçümlerinin dışında bir otomobilin yol performansının daha iyi yansıtılması amaçlanır. WLTP hakkında bilmeniz gereken önemli detaylar ise şöyle listelenebilir:
- Gerçekçi sürüş davranışı
- Dört farklı dinamik aşamalı geniş bir sürüş durumu yelpazesi (şehir içi, banliyö, ana yol, otoyol)
- Daha uzun test mesafeleri
- Avrupa ortalamasına daha yakın, daha gerçekçi ortam sıcaklıkları
- Daha yüksek ortalama ve maksimum hız ve sürücü gücü
- Gerçeğe yakın daha dinamik ve temsili hızlanmalar ve yavaşlamalar
- Daha kısa duraklar.
WLTP ölçümleri nasıl yapılıyor?
WLTP ölçümlerinde aşağıdaki koşullar temel alınır.
- Test Odası Sıcaklığı: 23° C.
- Test Mesafesi: 23 km.
- Test Süresi: 30 dakika.
- Test Çevrimi: Düşük, orta, yüksek ve çok yüksek tüketim seviyeleri.
- Ortalama Hız: 47 km/s.
- Rölanti Oranı: %13.
- Azami Hız: 130 km/h.
- Vites geçiş noktaları her bir araç için öncesinde ayrı ayrı hesaplanır.
- Analize, araç ağırlığı ve ek donanımlar dahil edilir.
WLTP’nin avantajları
WLTP sürecine göre tespit edilen değerler, yoldaki gerçek tüketim değerlerinize daha yakın olacaktır. Bu, bugünkü sürüş profillerini daha iyi yansıtan yeni sürüş döngüsü sayesinde elde edilir. Ayrıca tüketim değerleri her bir araç için özel olarak belirlenmelidir. Bu, şu anlama gelir: Sertifikalandırma değerlerinin tespitinde kütle, hava ve yuvarlanma direnci ve ayrıca özel donanımlar dikkate alınır.
Ancak WLTP süreci de bireysel tüketim değerleri sunamamaktadır. Her bir sürücünün kişisel tüketimini yansıtamayan standartlaştırılmış bir test döngüsü olarak kalacaktır. Bir aracın yoldaki gerçek tüketimi ağırlıklı olarak bireysel sürüş tutumuna, güzergah profiline, trafik yoğunluğuna, araç yüküne ve sıcaklık gibi dış etkenlere bağlıdır. Bu, standartlaştırılmış bir test sürecinde bire bir canlandırılamamaktadır.
WLTP ve küresel etkisi
Bugün içinde bulunduğumuz şartlarda iklim değişiminin yanı sıra küresel olarak, hava kirliliğinin yarattığı etkiler gözlemlenebilmekte. İnsan sağlığına ve çevreye ciddi boyutlarda zarar veren bu değişim için her sektör kendi önlemlerini almaya başladı. Bu önlemler neticesinde yaşanacak herhangi bir iyileştirme ise kuşkusuz fark yaratacak. Bu noktada araç üreticileri sorunu çözmek için çalışmalara başladı.
Sürdürülebilir ulaşım, çevresel etkileri azaltarak enerji verimliliğini artıran, temiz ve düşük emisyonlu ulaşım yöntemlerinin benimsendiği bir yaklaşımı ifade ediyor. WLTP de bu hedeflere ulaşmada önemli bir role sahip. Bu test prosedüründen geçen araçlar, küresel çapta başlatılan önlemler için önemli birer örnek. WLTP’nin uygulanması ve daha fazla benimsenmesi, sürdürülebilir ulaşımın teşvik edilmesinde de oldukça önemli.
ÖTV Nedir, Nasıl Hesaplanır?
Elektrikli Araçların Avantajları
Ehliyet Sınıfları Nelerdir?
Yakıt Tüketimi Nasıl Azaltılır?
Dizel mi, Benzinli mi, Hibrit mi?