Kış lastiğinin önemi
Trafiğe çıkan araçların kış aylarında hava ve yol koşullarına uygun hazırlanması, gerekli bakım ve kontrollerinin yapılması son derece önem taşımaktadır. Kış aylarında özellikle de hava sıcaklığının +7 derecenin altına düştüğü zamanlarda, sürüş konforu ve güvenliği için kış lastiklerinin kullanılması gerekmektedir.
Kar lastiği veya kış lastiği olarak tanımlanan lastikler (winter tyres) soğuk hava şartlarında daha güvenli bir sürüş sağlamak amacıyla özel materyaller kullanılarak üretilen araç lastikleridir. Yaz aylarında kullandığımız lastikler kış şartlarında aşırı sertleşerek araçların yol tutuşunu olumsuz yönde etkiler. Bunun yanında kış lastiklerinin yola temas eden yüzeyleri kış şartlarında otomobilin yola daha iyi tutunabilmesi için tasarlanmıştır. Yasal zorunluluk olsun olmasın kış aylarında, kendimiz ve trafikte olan diğer araçların güvenliği ve sürüş konforu için kış lastikleri kullanılması gereklidir.
Kış lastiği soğuk havalarda yaz lastiğine oranla %50 daha iyi yol hakimiyeti sağlar. Fren mesafesini %50’ye kadar kısaltır. Kışın kış lastiği, yazın yaz lastiği kullanıldığında, lastiklerin kullanım ömrü iki katına kadar uzar. Kış lastiklerinin özel hidrodinamik olukları, suyu lastik yüzeyinden hızla dışarı atar. Bu da lastik ve yol yüzeyi arasında su birikmesi nedeniyle lastiklerin yol tutuşu kaybetmesi anlamına gelen kızaklama riskini azaltır ve eriyen kar katmanıyla kaplı yollar gibi tehlikeli koşullarda çekişi artırır.
Kış lastiği yakıt masrafını azaltıyor
Kış mevsimi koşullarına uygun lastik kullanımı yakıt tüketimini de olumlu yönde etkiler. Kışın karlı zeminde kış lastiği kullanımı yol tutuşu artırarak patinajı azalttığı için daha az yakıtla daha uzun yol almanızı sağlar. Yaz mevsiminde kullanılan kış lastiği de yola daha fazla tutunma sağlayacağı için daha fazla yakıt sarfiyatına sebep olur. Bu nedenle kışın kış lastiği yazın yaz lastiği kullanmak çok daha ekonomiktir.
Kış lastikleri, +7 ile -40 derece arasındaki sıcaklıklarda sertleşmeyi önleyen yumuşak bir bileşime ve karlı, buzlu yollarda tutunmayı artırıcı sırt desenlerine sahiptir. Yapılan testler sonucunda kış lastiğinin fren esnasında diğer lastiklere göre %25 ile %50 arasında daha iyi performans sergilediği görülüyor. Karlı ve buzlu zeminlerde yaz lastiği kullanmanın yakıt tüketimini %25 oranında artırabileceği belirtiliyor.
Lastiklerin yakıt tüketimine etki ettiği diğer bir konu ise basınç. Lastik basıncı ideal değerde değilse yakıt tüketimi önemli ölçüde artıyor. Aracın ideal lastik basıncı değerini bilmeyen sürücülerin, kullanım kitapçığını veya sürücü kapısının iç kısmını kontrol etmesi gerekiyor.
Kış lastiği kullanma zorunluluğu
Kış lastiği kullanımı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nca hazırlanan ve 8 Kasım 2012 tarih ve 28461 sayı ile Resmi Gazete’ de yayınlanan, ‘Araçların Yüklenmesine İlişkin Ölçü ve Usuller ile Tartı ve Boyut, Ölçüm Toleransları Hakkındaki Yönetmelik’ ve buna bağlı olarak yayınlanan genelgeler ile düzenlenmiştir.
Ülkemizde tescil edilmiş olsun veya olmasın şehirlerarası karayollarında seyreden; kamyon, çekici, tanker, otobüs, minibüs, kamyonet ve ‘A türü yetki belgeleri’ ne kayıtlı otomobillerde her yılın 1 Aralık ile takip eden yılın 1 Nisan tarihleri arasında kalan dört aylık dönemde kış lastiği kullanılması zorunludur. Söz konusu zorunluluk; hava şartlarının gerektirmesi halinde Bakanlıkça 1 ay artırılabilir. Şehir içi taşımacılıkta kış lastiği uygulaması ile ilgili hususlar ortalama yerel sıcaklıklar dikkate alınarak ilgili Valiliklerce belirlenir ve uygulanır.
Araçların denetimi, Bakanlığın yetkilendirdiği personelin yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Ticaret Bakanlığının sınır kapılarındaki birimleri ve belediyelerin denetim birimlerince yapılıyor.
Kurala uymayan araçların sürücülerine 846 TL ceza kesilecek. Kış lastiği takmama cezası, Hazine ve Maliye Bakanlığınca açıklanacak yeniden değerleme oranı çerçevesinde 1 Ocak 2022 itibarıyla güncellenecek. Kış lastiğini değiştirme ücreti, ebada göre 80 ila 120 TL arasında değişiyor.
Kış lastiği tavsiyesi
Kış lastikleri, ıslak, karlı veya buzlu yollarda araçların kavramasını sağlamak için özel olarak tasarlanmışlardır. Avrupa Lastik Üreticileri Derneği’ne (ETRMA) göre, kış lastiği standartlarını sağlayan lastiklerde Üç Zirveli Dağ Kar Tanesi (3PMSF-Three Peak Mountain Snow Flake) sembolü bulunur. Bu işareti yan duvarında taşıyan lastikler kış lastiği olarak adlandırılır.
Bu işaret lastiğinizin kış koşullarında yol güvenliği sağlayabildiğinin göstergesidir. Yaz lastikleri yerine dört mevsim lastikleri tercih ederken, sürüş şartları, bölgenin iklim ve performans ihtiyaçlarını göz önüne almak gerekir. Dört mevsim lastikler kar ve buzlanma gibi ağır kış koşulları ile çok sık karşılaşmıyorsanız tercih edilmelidir. Kar yağışında ise mutlaka kış lastiği kullanılmalıdır.
Kış lastiklerinin özel hidrodinamik olukları, suyu lastik yüzeyinden hızla dışarı atar. Bu da lastik ve yol yüzeyi arasında su birikmesi nedeniyle lastiklerin yol tutuşu kaybetmesi anlamına gelen kızaklama riskini azaltır ve eriyen kar katmanıyla kaplı yollar gibi tehlikeli koşullarda çekişi artırır.
Araç lastiği ömrü ne kadar?
Otomobil lastiklerinin önemli bir kısmını kaplayan ve hamur adını verilen elastik madde, 10 yıl süreyle ideal sertlik değerinde kalır. Lastiğin raf ömrü de dahil olan bu süreden sonra kullanılması kesinlikle önerilmez. Lastiklerin kullanım ömürleri ise 100.000 kilometreye kadar uzar. Ancak ortalama değer genellikle 80.000 kilometredir. Ortalama olarak 4 yıl gibi bir sürede lastik ideal değerlerinden uzaklaşmış olur. Bu nedenle de kontrol edilmeden kullanılmaması önerilir.
Binek otomobiller için kış lastiği zorunlu mu?
Yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar dışındaki hususi araçlar için uygulama zorunlu değil ancak can ve mal güvenliğiyle güvenli seyahat için kış şartlarında tüm araçlarda kış lastiği kullanılması gerekiyor. Araçta zincir bulunması veya kullanılıyor olması kış lastiği zorunluluğunu ortadan kaldırmıyor. Söz konusu uygulamayla kış şartlarına göre önlemini almayan, kış lastiği olmayan araçların yolu kapatması ve insanların mağduriyete uğraması önlenmeye çalışılıyor. Araçların denetimi, Bakanlığın yetkilendirdiği personelin yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının sınır kapılarındaki birimleri ve belediyelerin denetim birimleri tarafından yapılıyor.
Kış koşullarında güvenli seyahat için öneriler
Kış lastiklerinin, yaz lastiklerine oranla daha yumuşak hamurdan üretilmesi, kış lastiklerine daha fazla esneklik sağlar. Soğuk ve sert kış koşulları, lastik dişlerinin sertleşerek yol yüzeyine tutunmasının azalmasına yol açar. Kış lastiklerinin sıcaklıklar düştüğünde esneklik sağlamak üzere tasarlanmış olması nedeniyle lastiğin daha büyük bir kısmı yola temas eder.
Bununla beraber sürücülerin kış koşullarında güvenli araç kullanımı yönünden şu hususlara dikkat etmesinde yarar vardır; periyodik bakım ve kontrollerin süresinde yapılması, yüksek hızda araç kullanmaktan kaçınılması, gerekli takip mesafesinin korunması, ani fren ve hızlanmalardan kaçınılması, gündüz farları veya kısa farların sürüş esnasında sürekli açık tutulması.
Stepne lastiği de dahil olmak üzere lastik hava basıncının araç üreticisinin belirttiği değerlerde olmasına dikkat edilmesi, akü kontrolünün yapılması ve radyatördeki suyun donmaması için mutlaka antifriz kullanılması kış mevsiminde sürücülerin dikkat etmesi gereken konular arasındadır. Ayrıca sürüş öncesinde gerekiyorsa, camların ve aynaların yeterli görüş sağlayacak biçimde temizlenmesi, sileceklerin kontrolü ve kış şartlarına uygun cam temizleme sıvısı kullanılması faydalı olacaktır.
Lastik Etiketleri
Lastik Boyutları – Lastik Denklik Tablosu
Otomobil Lastikleri Hakkında
Yakıt Tüketimi
Türkiye Otoyol Haritası