Otomobil lastikleri hakkında bilinmesi gerekenler
Otomobil motorunun ürettiği ve aktarma mekanizmalarıyla tekere iletilen torkun, aracı hareket ettiren kuvvete dönüşebilmesi için araç lastiklerinin, zemin yüzeyinde yeterli sürtünme kuvvetini sağlayabilmesi gereklidir. Fren sisteminin hareket halindeki aracı durdurabilmesi de lastik ile zemin yüzeyi arasında oluşacak sürtünme kuvveti sayesinde olur.
Otomobil ve hafif ticari araçlara yönelik yedek-stepne de dahil olmak üzere kullanılmış veya kullanılmamış lastikler üretim tarihinden sonra 10 yaşını tamamlamışsa, gözle fark edilebilen herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa dahi veya diş dibi derinliği kullanım için yeterli görünse dahi yenileri ile değiştirilmelidir. Örnek vermek gerekirse; bir lastik 2 yıl önce üretilmiş ve doğru şekilde saklanmış ise doğru kullanım ile 8 yıl daha ömrü var demektir.
Lastikler her gün görsel olarak incelenmelidir. Yabancı madde sıkışması, çatlama, kabarma, hava basıncının azalması gibi bir durum tespit edildiğinde, oluşabilecek olumsuzlukları önleyebilmek için en kısa sürede yetkili lastik servisine gidilmelidir.
Otomobil lastiklerinin hava basıncı, yedek lastikleri de kapsayacak biçimde en az ayda bir defa kontrol edilmelidir. Lastik basıncının azalması sonucunda ilgili tekerleğin yuvarlanma yarıçapı küçülür ve aynı hızda seyir edilmesine rağmen diğer tekerleklere göre daha hızlı dönmeye başlar.
Lastiklerin basınç kontrolü sadece lastikler soğukken veya yaklaşık 3 km’den daha kısa mesafe kat etmişken yapılmalıdır. Otomobilin hareketi sırasında lastikler ısınır, lastiğin içinde bulunan havanın da ısınması ile lastik basıncı yükselir. Bir lastiğin soğuması yaklaşık 4 saat alabilir. Lastik hava basıncının doğru ayarlanması; lastik ömrünü, yakıt tüketimini, araç performansını, frenlemeyi, tutunmayı, sürüş konforu ve güveliğini sağlamak yönünden sön derece önemlidir.
Lastik yüzeyinde düzensiz aşınmalara dikkat edilmelidir. Düzensiz aşınmalar, lastikler eşit basınçta şişirilmediklerinde, lastik balans ayarı veya ön düzel bozukluklarında oluşabileceği gibi uygunsuz yol şartları, ani hızlanmalar, aşırı hız veya yük nedeniyle de meydana gelebilir. Lastik sırtı diş derinliği göstergesi düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu gösterge her lastiğin sırtı ile yanakları arasında bulunan bir üzgenin hizasında, olukların içinde yer alan çıkıntıdır. Eğer lastik sırtının aşınması bu gösterge seviyesine gelmişse, lastik değiştirme zamanı gelmiş demektir.
Lastikler rutubet, ışık, rüzgar, ısı, ozon, yağ ve kimyasal maddelere maruz kalabilecekleri yerlerde depolandıklarında sertleşme, biçim bozulması, çatlama gibi değişikliklerle kullanılmaz hale gelirler. Lastiklerin depolanması; kuru, karanlık ve toz tutmayan bir yerde olmalıdır. Uzun süreli depolamalarda lastik yere temas etmeyen raflara dik olarak yerleştirilmelidir. Kısa dönemli depolamada lastiklerin üst üste yığılması gerekiyorsa, yükseklik 1,5 metreyi geçmeyecek şekilde olmalıdır.
Lastik değişimlerinde, lastik janta her takıldığında jant ve lastik takımının balansı yapılmalıdır. Bu hem güvenlik hem de performans açısından gerekli bir işlemdir. Mevsimlik lastik değişimleri sırasında lastikler ve jantlar kontrol edilmelidir.
Lastik etiketi; yakıt ekonomisi, ıslak zeminde fren mesafesi ve dış lastik sesi olmak üzere üç performans kriterinde, müşterilere farklı lastik markalarının performanslarını değerlendirme fırsatı veriyor. AB (Avrupa Birliği) lastik etiketi uygulaması ile lastik seçimine yardımcı olmayı ve tüketiciyi bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.
Kış lastiğinin avantajları; standart lastiklere göre farklı sırt desen tasarımı ve hamuru ile üretilen kış lastikleri, 7°C’nin altındaki hava sıcaklıklarında bile yumuşaklığını ve dayanıklılığını koruyan bir yapıya sahiptir. Karlı ve buzlu zeminlerde lastiğin yol tutuşunu ve çıkış yeteneğinin standart lastikleri göre daha iyi olması için sırt deseni ince lamelli ve geniş bloklu olarak tasarlanmıştır.
Kış lastiklerinin kış koşulları için tasarlanmış özel omuz yapısı, ıslak ve karlı zeminlerde daha iyi yol tutuşu sağlar. Sırt deseni ve omuz bloklarının dişli yapısı sayesinde karlı zeminlerde ekstra çekiş elde edersiniz. Bunun yanı sıra özellikle silikalı sırt karışımı ve kılcal kanallı blok yapısı, ıslak zeminde mükemmel yol tutuşu sağlıyor.
Araca, araç üreticisi tarafından belirtilen hız kodu ve yük indeksinden düşük lastikler takılmamalıdır. Lastiğin model ve ölçüsü; araç boyutları, maksimum hızı, aks başına maksimum yük ve aracın türüne bağlıdır. Yönlü lastiklerden en iyi performansı almak için lastiklerin dış yanağındaki dönüş yönü işaretine uyunuz. Simetrik desenli lastiklerin yanaklarında bir yön işareti bulunmaz.
Lastik değiştirmenin püf noktaları
Lastik değiştirmek pek çok araç kullanıcısına zor ve zaman alan bir iş olarak görünür. Ancak birkaç tekniğe dikkat ederek 2 dakikada lastiklerinizi değiştirmeniz mümkün.
Lastik değiştirmek için gerekli olan malzemeler
Yedek lastik, kriko, bijon anahtarı, eğer var ise eldiven ve uyarı levhası her araçta bulundurulması gereken malzemeler arasında gelmektedir. Gece lastik değiştirmek durumunda kaldığınızda ise üçgen reflektör ve el fenerinin de bulunması faydalı olacaktır.
Bijonların çıkarılması
Tüm aletleri çalışma alanınıza alın. İşe bijonları gevşeterek başlayacağız. Tekerlek bijonlarını aracınız yerdeyken gevşetmeniz ve kriko ile kaldırdıktan sonra çıkarmanız daha kolay olacaktır. Aracı kaldırdıktan sonra teker döneceği için bijonları çıkarmakta zorlanabilirsiniz. Bijonları gevşetmek için öncelikle varsa jant kapağı ya da göbek kapağını sökmeniz gerekebilir. Jant kapağını bijon anahtarı ile zorlayarak veya kriko kolunun düz tarafı ile çıkarabilirsiniz. Jant kapağını çıkardıktan sonra bijon üzerine uygun şekilde bijon anahtarını yerleştirin ve saat yönünün tersine doğru çevirin. Bijonları bir ya da iki kez çevirerek gevşetmeniz yeterli olacaktır. Tamamen çıkarmayın.
Kriko kullanımı
Krikoyu alın ve aracınızın altına doğru şekilde yerleştirdiğinizden emin olun. Krikonun altındaki zemin düz ve sert olmalıdır. Bu detay araca zarar vermeme açısından önemlidir. Kriko sapını saat yönünde, lastikler yerden 3-4 cm yukarı kalkacak şekilde çevirin. Gevşettiğiniz bijonları tekrar çevirerek tamamen çıkarın. Bijonları çıkardıktan sonra lastik kolayca elinize gelecektir. Tekerleği kaldırdıktan sonra değiştirme işlemini sonlandırana kadar elinizi ya da ayağınızı aracın altına sokmamaya özen gösterin.
Lastiğin takılması
Yedek lastiği, dış tarafından tutarak lastik göbeğine oturtun. Bijonları doğru şekilde yerleştirin. Anahtar veya el ile birkaç kez çevirerek sabitleyin. Kriko kolunu ters yönde çevirerek tekerleğin yer ile temas etmesini sağlayın. Yere indirdikten sonra bijonları sıkma sıralaması önemlidir. Bijonlar çapraz şekilde sıkılmalıdır. Bir bijonu sıktıktan sonra çaprazındaki bijonu sıkarak devam etmelisiniz. Tüm bijonlar iyice sıkılana kadar çaprazlama işlemi devam etmelidir. Jant kapağının bir tarafını yerleştirdikten sonra diğer tarafını el gücünüzü kullanarak yerleştirin. Lastik değiştirme işlemi kolayca tamamlanmıştır. Değişim sonrası lastik basıncını kontrol etmeniz de faydalı olacaktır.
Kaynak: 10numarafiat.com
Lastik Etiketleri
Lastik Boyutları – Lastik Denklik Tablosu
Kış Lastiği Zorunluluğu
Yakıt Tüketimi
Kış Lastiğinin Özellikleri