Trafikte denetimin temel amacı sürücülerde davranış değişikliği yaratmaktır. Çünkü trafik ortamında insan yaşamının, sağlığının korunması, maddi kayıpların azaltılması için tehlikeli sonuçları olabilecek davranışların en aza indirilmesi gerekmektedir. Bir kamusal alan olan trafik ortamında denetim etkinliğinin yasal bir çerçevesi vardır ve uygulamalar bu yasalara göre yapılır. Trafik ortamına çıkan herkesin bu yasalara uymayı ve yasaların gerektirdiği yönde davranmayı kabul ettiği varsayılır.
Dünyadaki gelişmiş ve gelişmişliğine paralel olarak trafik ortamındaki kayıplarını büyük ölçüde azaltmış ülkelerde, etkili eğitim ve kampanyaların yanı sıra hiç bir zaman kesintiye uğratılmayan yaygın bir denetim faaliyeti sürdürülür. Böyle ülkelerde sürücü-yaya eğitimine ayrılan kaynağın boşa harcanmaması, yapılan teknolojik ya da alt yapıya yönelik yatırımların yarar sağlaması, değişen koşullara göre trafik ortamında ortaya çıkabilen yeni sorunların çözümünde başarı sağlanmasının ancak etkili bir denetimle sonuç vereceği kabul edilir. Bu nedenle eğitim, denetim ve teknoloji-altyapı üçlüsünün birbirine göre önemi değil, birlikte etkin kullanımının sağlayacağı yarar göz önünde bulundurularak hareket edilir.
Denetim, insan yaşamını korumanın yanı sıra bir ülkenin maddi kaynaklarını korumanın ve verimliliği sağlamanın temel gereklerinden birisidir. Yine de bir trafik kontrolünde durdurulmak, özellikle de bir ceza ödemek zorunda kalmak oldukça tatsız bir durumdur. Ancak etkili bir denetimin her şeyden önce ulusal çıkarımıza uygun, yararlı, bununla birlikte etkisi ve verimliliğinin Trafik Polisi kadar sürücü ve yolcuların da katkısını gerektiren önemli bir etkinlik olduğunu her zaman akılda tutmak gereklidir. Bu nedenle tüm yol kullanıcılarının bu konuda sorumluluk bilinciyle hareket etmesi en doğru yaklaşım olacaktır. Belli bir bölgedeki trafik denetimini yapmakla görevli birimler, Emniyet Genel Müdürlüğü’ne bağlı Trafik Polisleri, Jandarma Genel Komutanlığı’na bağlı Trafik Birimleri, belediyelere bağlı Trafik Zabıtaları ya da bazı kampüs, site vb. alanlarda özel güvenlik ya da trafik görevlilerinden oluşabilir.
Denetim yapan görevliler, bu birimlerden hangisi olursa olsun sürücü, yaya ya da yolcu olarak, denetim sırasında bazı konulara özen göstererek trafik güvenliğine katıda bulunabilirsiniz. Unutmayınız, temel prensip, denetim sırasında işin hızla ve en doğru şekilde yapılmasına destek olacak tutum ve davranışlar içinde olmaktır:
– Trafik Polisi tarafından durdurulduğunuzda size gösterilen yerde ya da eğer yer gösterilmemişse en yakın uygun yerde, kuralları uygulayarak güvenli bir biçimde ve tüm hareketlerinizi gerekli sinyallerle belli ederek durun ve bekleyin.
– Aracın içinde kalmak ya da dışarı çıkmak konusunda kendiniz karar vermeyin. Bu konuda görevli memurun sizi yönlendirmesini bekleyin.
– Aracınızda bulunan kişilerin sessiz kalmalarını ve denetim sırasında doğrudan kendilerine bir soru yöneltilmedikçe müdahale etmemelerini isteyin.
– Görevli tarafından görülene kadar emniyet kemerinizi çıkarmayın. Yolcuların da aynı biçimde davranmalarını sağlayın.
– Gece yapılan kontrollerde iç ışıklarınızı yakarak görevlinin sizi görmesine yardımcı olun.
– Kuşku uyandırabilecek ani ya da belirsiz hareketler yapmamaya özen gösterin. Görevli memurlar kendi güvenliklerini düşünmek zorundadırlar. Bu nedenle denetim sırasında potansiyel pek çok tehlikeli durum nedeniyle davranışlarınız kuşku yaratabilir.
– Size yöneltilen sorulara dolaysız, açık cevaplar verin. Sorulmadığı sürece ayrıntılara girmeyin.
– Denetim sırasında herhangi bir uygulamaya itirazınız varsa bunu açık bir şekilde söyleyin. Ancak sorun orada çözümlenemiyorsa tartışmayın. Şikayette bulunmak yasal hakkınızdır. Bunu gerekli usule göre daha sonra yazılı olarak, o bölgedeki ilgili birimlere bildirin.
– Ruhsatlı silahınız varsa bunu görevliye bildirin ve gerekli belgelerin kontrol edilmesine yardımcı olun.
– Eğer bir ceza tanzim edilirse bu konuyla ilgili soruları cevaplayın ve cezaya duygusal nedenlerle itiraz etmeyin. Haklı gerekçeleriniz için yasal itiraz yolları olduğunu unutmayın. Bu konuda göstereceğiniz işbirliği olumsuz bir durumu olumlu bir adıma dönüştürmek için en uygun davranış olacaktır. İçinde bulunduğunuz durum can sıkıcı ya da mahcup edici de olsa bu aşamada yapabileceğiniz en iyi şeyin serinkanlı ve makul davranmak olduğunu hatırlayın.
– Trafik Polisi’nin denetim sırasında yapacağı işlemler sizin şahsınıza yönelik değildir. Durumu kişiselleştirecek konuşma ve yorumlardan kaçının. Trafik güvenliği için işbirliği yapın.
kaynak: trafik.gov.tr
Türkiye Otoyol Haritası
Türkiye’de Yasal Hız Sınırları
Yakıt Tüketimi
Trafik İşaretleri
Trafik Cezaları